14/11/2025
TISL raises concern over financial independence of Sri Lanka’s apex anti-corruption body
Transparency International Sri Lanka (TISL) expresses concern that the impact of Section 21 of the Public Financial Management Act (PFMA) No. 44 of 2024 compromises the financial and institutional independence of the Commission to Investigate Allegations of Bribery or Corruption (CIABOC).
Section 21 of the PFMA requires every budgetary entity to prepare and submit its budget estimates in line with the “budget call circular” issued by the Treasury. The section empowers the Ministry of Finance to set binding expenditure ceilings, issue detailed policy guidance, and include other instructions or information as deemed necessary by the Secretary to the Treasury.
Importantly, under the Anti-Corruption Act No. 9 of 2023, the CIABOC is mandated to submit its annual budget estimates directly to Parliament, in keeping with its status as an independent commission. However, the PFMA requires CIABOC to submit its budget through the Ministry of Finance which will subsequently submit it as part of the annual budget to Parliament and requires approval for any investment programmes from the Ministry as well. This would represent a serious departure from the safeguards established in the Anti-Corruption Act, undermining CIABOC’s institutional and financial independence.
While the intention behind this provision may be to promote fiscal discipline and consistency across government entities, it poses serious risks to the independence and operational integrity of a vital oversight and law enforcement institution that must remain insulated from executive control in order to be fit for purpose. The United Nations Convention Against Corruption (UNCAC), to which Sri Lanka is a State Party, requires States to ensure that national anti-corruption agencies have the independence and resources necessary to perform their functions effectively (Articles 6 and 36), while the Jakarta Principles on Anti-Corruption Agencies clearly state that adequate, stable, and independent funding is essential to prevent undue influence and safeguard operational integrity.
CIABOC, as Sri Lanka’s apex anti-graft body, must be able to plan, allocate, and manage its financial resources independently to fulfil its mandate whilst being accountable to Parliament. The ability to determine priorities and strengthen institutional capacity depends on having predictable access to funds, free from external influence. Subjecting CIABOC’s budget to a Treasury-issued circular that imposes ceilings and prescriptive policy guidance effectively places the Commission’s financial autonomy under executive oversight. The implementation of section 21 of the PFMA in its current form risks contravening safeguards carefully set out by the Anti-Corruption Act. When the budgetary and operational flexibility of a body such as the CIABOC is constrained by ministerial directives, its capacity to act impartially and independently is inevitably weakened. This could have far-reaching implications for Sri Lanka’s anti-corruption agenda and the state’s commitment to good governance.
The introduction of reforms to improve management of public funds such as the PFMA itself should aim to reinforce, not restrict, the independence of institutions tasked with upholding financial integrity and combating corruption. TISL calls on the Executive branch of government to ensure that implementation of the Public Financial Management Act and all other laws do not undermine or erode safeguards built into the system intended to protect oversight and law enforcement bodies such as the CIABOC. The government must proceed with caution when new legislation intersects with the mandates of independent commissions.
This development highlights yet again the greater need for openness and consultation in the lawmaking process, which remains woefully inadequate in Sri Lanka. More transparent and participatory legislative drafting is essential to ensure that reforms intended to strengthen governance do not inadvertently weaken institutional independence.
2025/11/14.
ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා (TISL) ආයතනය, ශ්‍රී ලංකාවේ අල්ලස් කොමිසමේ මූල්‍ය ස්වාධීනත්වය පිළිබඳව කනස්සල්ල පළ කරයි.
2024 අංක 44 දරන රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරණ පනතේ (PFMA) 21 වගන්තියේ බලපෑම මගින්, අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ශනය කොමිෂන් සභාවේ (CIABOC) මූල්‍ය හා ආයතනික ස්වාධීනත්වයට සිදුව ඇති හානිවීම සම්බන්ධව ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටර්නැෂනල් ශ්‍රී ලංකා (TISL) ආයතනය විසින් සිය කනස්සල්ල මෙලෙසින් පළ කරනු ලැබේ.
PFMA පනතේ, 21 වගන්තියට අනුව, අයවැය මගින් මුදල් වෙන් වන සියලුම ආයතන, භාණ්ඩාගාරය විසින් නිකුත් කරනු ලබන “අයවැය කැඳවීමේ චක්‍රලේඛයට” අනුකූලව තම අයවැය ඇස්තමේන්තු සකස් කර ඉදිරිපත් කළ යුතුය. මෙම වගන්තිය මගින් මුදල් අමාත්‍යාංශයට; බැඳීම් සහගත වියදම් සීමා සැකසීමට, සවිස්තරාත්මක ප්‍රතිපත්ති හා මාර්ගෝපදේශ නිකුත් කිරීමට සහ භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයා විසින් අවශ්‍ය යැයි සලකනු ලබන වෙනත් උපදෙස් හෝ තොරතුරු ඇතුළත් කිරීමේ බලය ලබා දී ඇත.
වෙසෙසින්ම, 2023 අංක 09 දරන දූෂණ විරෝධී පනත යටතේ, අල්ලස් හා දූෂණ විමර්ශන කොමිෂන් සභාව, ස්වාධීන කොමිෂන් සභාවක් ලෙස, සිය වාර්ෂික අයවැය ඇස්තමේන්තු සෘජුවම පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කිරීමට අවශ්‍ය ඉඩප්‍රස්තාව සලසා දී ඇත. කෙසේ වෙතත්, මෙම පනතේ (PFMA) ඉහත දක්වන ලද වගන්තිය (21) ප්‍රකාරව, අල්ලස් හා දූෂණ විමර්ශන කොමිෂන් සභාවටද, සිය අයවැය ඇස්තමේන්තුව මුදල් අමාත්‍යාංශය හරහා ඉදිරිපත් කර මුදල් අමාත්‍යංශයේ අනුමැතිය ලබා ගැනීමට සිදුවන අතර එය වාර්ෂික අයවැයේ කොටසක් ලෙසින් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරනු ලැබිය යුතුය. මෙය දූෂණ විරෝධී පනත මගින් ස්ථාපිත කර ඇති ආරක්ෂක විධිවිධාන වෙතින් බරපතල ලෙසින් බැහැරවීමක් ලෙස දැකිය හැකි අතර, අල්ලස් හා දූෂණ විමර්ෂණ කොමිෂන් සභාවේහි ආයතනික හා මූල්‍ය ස්වාධීනත්වය අඩාල කරනු ඇත.
මෙම විධිවිධානය පසුපස ඇති අභිප්‍රාය වන්නේ රාජ්‍ය ආයතනවල මූල්‍ය විනය හා ස්ථාවරත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීම විය හැකිය. නමුත් විධායක පාලනයෙන් ස්වාධීනව ස්වකීය ආයතනික බලතල ඉටු කිරීම උදෙසා ක්‍රියාත්මක වන ආයතනයක ස්වාධීනත්වයට සහ මෙහෙයුම් අඛණ්ඩතාවයට බරපතල අවදානමක් ඒ මගින් එල්ල කරයි. ශ්‍රී ලංකාව රාජ්‍ය පාර්ශවකරුවෙකු වන එක්සත් ජාතීන්ගේ දූෂණයට එරෙහි සම්මුතිය (UNCAC) මගින්ද, රාජ්‍යයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ ජාතික දූෂණ විරෝධී ආයතනවලට සිය කාර්යයන් ඵලදායීව ඉටු කිරීම සඳහා අවශ්‍ය ස්වාධීනත්වය සහ සම්පත් සහිත බව (06 සහ 36 වගන්ති) සහතික කරන ලෙසයි. තවද, දූෂණ විරෝධී ආයතන පිළිබඳ ජකර්තා මූලධර්ම (Jakarta Principles on Anti-Corruption Agencies) අවධාරණය කරන්නේ, අනිසි බලපෑම් වැළැක්වීමට සහ මෙහෙයුම් අඛණ්ඩතාව ආරක්ෂා කිරීමට, අදාළ ආයතනවලට ප්‍රමාණවත්, ස්ථාවර සහ ස්වාධීන අරමුදල් අත්‍යවශ්‍ය බවයි.
ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධානතම දූෂණ විරෝධී ආයතනය ලෙස අල්ලස් හා දූෂණ විමර්ශන කොමිෂන් සභාවට, පාර්ලිමේන්තුවට වගකියමින්, සිය බලතල ක්‍රියාවට නැංවීමට ස්වාධීනව සිය මූල්‍ය සම්පත් සැලසුම් කිරීමට, වෙන් කිරීමට සහ කළමනාකරණය කිරීමට හැකි විය යුතුය. ප්‍රමුඛතා තීරණය කිරීම හා ආයතනික ධාරිතාව ශක්තිමත් කිරීම රඳා පවතින්නේ, අදාළ ආයතනයට බාහිර බලපෑම්වලින් තොරව, පුරෝකථනය කරන්නා වූ අරමුදල් වෙත ප්‍රවේශ වීමට හැකිවීම මතයි. කොමිෂන් සභාවේහි අයවැය භාණ්ඩාගාර ලේකම් විසින් නිකුත් කරන ලද චක්‍රලේඛනයක්ප්‍රකාරව, සීමාවන් සහ ප්‍රතිපත්ති – මාර්ගෝපදේශ පැනවීම මගින්, කොමිෂන් සභාවේ මූල්‍ය ස්වාධිපත්‍යය විධායක අධීක්ෂණය යටතට පත් කරයි. PFMA හි 21 වගන්තිය, එහි වත්මන් ස්වරූපයෙන් ක්‍රියාත්මක කිරීම තුළ, දූෂණ විරෝධී පනත මගින් ප්‍රවේශමෙන් සකස් කරන ලද ආරක්ෂක විධිවිධාන උල්ලංඝනය වීමේ අවදානමක් ඇති කරයි. අල්ලස් හා දූෂණ විමර්ශන කොමිෂන් සභාව වැනි ආයතනයක අයවැය සහ මෙහෙයුම් නම්‍යශීලී බව අමාත්‍ය මණ්ඩල උපදෙස් මගින් සීමා වූ විට, එහි අපක්ෂපාතීව හා ස්වාධීනව ක්‍රියා කිරීමේ හැකියාව නොවැළැක්විය හැකි ලෙස දුර්වල වේ. මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ දූෂණ විරෝධී න්‍යාය පත්‍රයට සහ යහපාලනය සඳහා රජයේ කැපවීමට එරෙහි ප්‍රබල ප්‍රතිවිපාක ඇති කළ හැකිය.
PFMA වැනි රාජ්‍ය අරමුදල් කළමනාකරණය වැඩිදියුණු කිරීම සඳහා වන ප්‍රතිසංස්කරණ හඳුන්වා දීම මගින්, මූල්‍ය සුපිළිපන්භාවය තහවුරු කිරීමට සහ දූෂණයට එරෙහිව සටන් කිරීමට පැවරී ඇති ආයතනවල ස්වාධීනත්වයට සීමා කිරීම් සිදු නොවිය යුතු අතර, එම ආයතන ශක්තිමත් කිරීම අරමුණු කර ගත යුතුය. ට්‍රාන්ස්පේරන්සි ඉන්ටනැෂනල් ශ්‍රී ලංකා ආයතනය විධායකයට අවධාරණ කර සිටින්නේ, රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරණ පනත සහ අනෙකුත් නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම තුළ කොමිෂන් සභාව වැනි නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන හා අධීක්ෂණය කරන ආයතන ආරක්ෂා කිරීම උදෙසා ගොඩනගා ඇති විධිවිධාන අඩාල නොවන බව හෝ ඒවාට හානි නොවන බව සහතික කරන ලෙසයි. නව නීති සම්පාදනයේදී ස්වාධීන කොමිෂන් සභාවල බලතල සමඟ එකී නීති ගැටෙන විට රජය අවධානයෙන් කටයුතු කළ යුතුය.
මෙම සිදුවීම තුළින් ශ්‍රී ලංකාවේ නීති සම්පාදන ක්‍රියාවලියේ පවතින විවෘතභාවයේ සහ උපදේශනය නොමැති වීමේ අඩුපාඩුව නැවත ඉස්මතු කරයි. ආණ්ඩුකරණය ශක්තිමත් කිරීම සඳහා අදහස් කරන ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් ආයතනික ස්වාධීනත්වය නොදැනුවත්වම හෝ දුර්වල නොවන බව සහතික කිරීම සඳහා නීති කෙටුම්පත් කිරීමේදි විනිවිදභාවය සහ සහභාගීත්ව සහතික කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.
இலங்கை இலஞ்சம் மற்றும் ஊழல் ஒழிப்பு ஆணைக்குழுவின் நிதிசார் சுதந்திரம் தொடர்பில் TISL கரிசனை.
2024 ஆம் ஆண்டின் 44 ஆம் இலக்க பகிரங்க நிதிசார் முகாமைத்துவச் சட்டத்தின் (PFMA) பிரிவு 21 இன் தாக்கம், இலஞ்சம் அல்லது ஊழல் பற்றிய சார்த்துதல்களைப் புலனாய்வு செய்வதற்கான ஆணைக்குழுவின் (CIABOC) நிதி மற்றும் நிறுவனச் சுதந்திரத்தை சீர்குலைக்கிறது என ட்ரான்ஸ்பேரன்சி இன்டர்நெஷனல் ஸ்ரீ லங்கா (TISL) கரிசனை தெரிவிக்கிறது.
பகிரங்க நிதிசார் முகாமைத்துவச் சட்டத்தின் (PFMA) பிரிவு 21க்கு அமைய, ஒவ்வொரு வரவுசெலவுத்திட்ட நிறுவனமும் (budgetary entity) தங்கள் வரவுசெலவுத்திட்ட மதிப்பீடுகளை திறைசேரி வெளியிடும் “வரவுசெலவுத்திட்ட அழைப்பு சுற்றறிக்கைக்கு” (budget call circular) ஏற்ப தயாரித்து சமர்ப்பிக்க வேண்டும் என்ற கடப்பாடு உள்ளது. இப்பிரிவு, கட்டுப்படுத்தப்பட்ட செலவு வரம்புகளை நிர்ணயித்தல் (binding expenditure ceilings), விரிவான கொள்கை வழிகாட்டல்களை (policy guidance) வழங்குதல் மற்றும் திறைசேரியின் செயலாளருக்கு அவசியமானதாக கருதும் ஏனைய அறிவுறுத்தல்கள் அல்லது தகவல்களை உள்வாங்கும் அதிகாரத்தை நிதி அமைச்சுக்கு வழங்குகிறது.
முக்கியமாக, 2023 ஆம் ஆண்டின் 9 ஆம் இலக்க ஊழல் எதிர்ப்புச் சட்டத்தின் கீழ், CIABOC ஒரு சுயாதீன ஆணைக்குழு என்ற அதன் நிலைக்கு இணங்க, தனது வருடாந்த வரவுசெலவுத்திட்ட மதிப்பீடுகளை நேரடியாகப் பாராளுமன்றத்திற்கு சமர்ப்பிக்க வேண்டும் என்று கட்டாயப்படுத்தப்பட்டுள்ளது. எனினும், பகிரங்க நிதிசார் முகாமைத்துவச் சட்டத்திற்கு அமைய, CIABOC தனது வரவுசெலவுத்திட்டத்தை நிதி அமைச்சு ஊடாக சமர்ப்பிக்க வேண்டும் என்றும், பின்னர் அது வருடாந்த வரவுசெலவுத்திட்டத்தின் ஒரு பகுதியாக பாராளுமன்றத்திற்கு சமர்ப்பிக்கப்பட வேண்டும் என்றும், மேலும் எந்தவொரு முதலீட்டுத் திட்டங்களுக்கும் அமைச்சின் அனுமதி பெறப்பட வேண்டும் என்றும் வலியுறுத்துகிறது. இது ஊழல் எதிர்ப்புச் சட்டத்தில் நிறுவப்பட்ட பாதுகாப்புகளிலிருந்து ஒரு மிக முக்கியமான விலகலாகும் என்பதுடன், இது CIABOC இன் நிறுவன மற்றும் நிதி சுதந்திரத்தையும் பலவீனப்படுத்தும்.
இந்த ஏற்பாட்டின் பின்னணியில் உள்ள நோக்கம் நிதிசார் ஒழுங்கு (fiscal discipline) மற்றும் அரசாங்க நிறுவனங்களில் ஒரே மாதிரியான நிலைப்பாட்டை ஊக்குவிப்பதாக இருந்தாலும், இது நிறைவேற்றுத்துறையின் கட்டுப்பாட்டிலிருந்து (executive control) தனிமைப்படுத்தப்பட்டிருக்க வேண்டிய மற்றும் செயற்பாட்டு ஒருமைப்பாடு கொண்டிருக்கும் முக்கியமான மேற்பார்வை நிறுவனத்தின் சுதந்திரத்திற்கும் பாரிய ஆபத்துகளை ஏற்படுத்துகிறது. இலங்கையும் ஒரு உறுப்புநாடாக உள்ள ஐக்கிய நாடுகள் சபையின் ஊழலுக்கு எதிரான சமவாயத்தில் (UNCAC) தேசிய ஊழல் தடுப்பு நிறுவனங்கள் தங்களது செயற்பாடுகளை பயனுள்ள வகையில் மேற்கொள்ளத் தேவையான சுதந்திரம் மற்றும் வளங்களை உறுதி செய்ய வேண்டும் என (விதிகள் 6 மற்றும் 36) வலியுறுத்தப்பட்டுள்ள அதேவேளை, போதிய, நிலையான மற்றும் சுயாதீன நிதியுதவி ஆகியவை தகாத செல்வாக்குகளை (undue influence) தவிர்க்கவும் செயற்பாட்டு ஒருமைப்பாட்டை பாதுகாக்கவும் முக்கியமானவை என ஜகார்த்தா ஊழல் தடுப்பு நிறுவனக் கொள்கைகள் (Jakarta Principles on Anti-Corruption Agencies) தெளிவாக குறிப்பிடுகின்றன.
இலங்கையில் ஊழலுக்கு எதிராகச் செயற்படும் பிரதான அமைப்பாக (CIABOC), தனது பணிகளை நிறைவேற்றும் பொருட்டு, பாராளுமன்றத்திற்குப் பொறுப்பான நிலையில், தனது நிதி வளங்களை சுயமாக திட்டமிடவும், ஒதுக்கவும், நிர்வகிக்கவும் முடியும் வகையில் இருக்க வேண்டும். முன்னுரிமைகளை தீர்மானிக்கும் மற்றும் நிறுவனத் திறனை வலுப்படுத்தும் திறன், வெளித்தாக்கம் இல்லாமல், கணிப்பிடக்கூடிய நிதி அணுக்களில் தங்கியுள்ளது. திறைசேரி வெளியிடும் சுற்றுநிருபம் மூலம் ஆணைக்குழுவின் வரவுசெலவுத்திட்டத்திற்கு உச்சவரம்பு மற்றும் விதிமுறை சார்ந்த கொள்கை வழிகாட்டுதல் விதிப்பது, ஆணைக்குழுவின் நிதி தன்னாட்சியை (financial autonomy) நிறைவேற்றுத்துறையின் மேற்பார்வையின் கீழ் கொண்டு வருகிறது. தற்போதைய வடிவில் பகிரங்க நிதிசார் முகாமைத்துவச் சட்டத்தின் பிரிவு 21 அமுல்படுத்தப்படுவது, ஊழல் எதிர்ப்புச் சட்டத்தினூடாக கவனமாக வகுக்கப்பட்ட பாதுகாப்புகளை மீறுவதற்கான அபாயத்தை ஏற்படுத்துகிறது. CIABOC போன்ற ஒரு அமைப்பின் வரவுசெலவுத்திட்ட மற்றும் செயற்பாட்டு நெகிழ்வுத்தன்மை அமைச்சுசார் உத்தரவுகள் மூலம் கட்டுப்படுத்தப்படும் போது, அதன் நடுநிலையான மற்றும் சுயாதீனமான செயற்பாட்டுத் திறன் தவிர்க்க முடியாமல் பாதிக்கப்படுகிறது. இது இலங்கையின் ஊழல் எதிர்ப்பு நடவடிக்கைகள் மற்றும் நல்லாட்சி குறித்த அரசின் அர்ப்பணிப்புக்கு பரவலான விளைவுகளை ஏற்படுத்தக்கூடும்.
பகிரங்க நிதிசார் முகாமைத்துவச் சட்டம் (PFMA) போன்ற, பொது நிதி முகாமைத்துவத்தை மேம்படுத்துவதற்கான சீர்திருத்தங்கள் உள்ளடங்கிய சட்டங்களை அறிமுகப்படுத்துவது, நிதிசார் நேர்மையுடனும் ஊழல் எதிர்ப்புப் பொறுப்புடனும் இயங்கும் நிறுவனங்களின் சுயாதீனம் குறைக்கப்படாமல், மாறாக அது மேலும் வலுப்படுத்தப்படுவதையே நோக்கமாகக் கொண்டிருக்க வேண்டும். பகிரங்க நிதிசார் முகாமைத்துவச் சட்டம் மற்றும் ஏனைய அனைத்துச் சட்டங்களின் மூலம், மேற்பார்வை அமைப்புகள் மற்றும் CIABOC போன்ற அமைப்புகளைப் பாதுகாக்க நிறுவப்பட்ட பாதுகாப்பு ஏற்பாடுகள் (Safeguards) எவ்விதத்திலும் பாதிக்கப்படவோ அல்லது சிதைக்கப்படவோ கூடாது என்பதை உறுதிப்படுத்த வேண்டும் என TISL நிறுவனமானது அரசாங்கத்தின் நிறைவேற்றுத்துறையை கோருகின்றது. சுயாதீன ஆணைக்குழுக்களின் அதிகாரங்களுடன் புதிய சட்டவாக்கங்களை தொடர்புபடுத்தும் போது, அரசாங்கம் மிகவும் கவனத்துடன் செயற்பட வேண்டும்.
நிர்வாகத்தை வலுப்படுத்தும் நோக்கில் மேற்கொள்ளப்படும் சீர்திருத்தங்களால் நிறுவன சுதந்திரம் கவனக்குறைவாகவோ அல்லது தற்செயலாகவோ பலவீனமடையாமல் இருப்பதை உறுதி செய்வதற்கு, சட்டங்களை வரைவதில் வெளிப்படைத்தன்மை மற்றும் பங்கேற்பை உறுதி செய்வது அவசியம்.